Koleżeńska konsultacja telefoniczna czy konsylium lekarskie
Żyjemy w czasach, w których często diagnoza lekarska, porada prawna czy też przykładowo usługi budowlane bywają kilkukrotnie konsultowane u różnych specjalistów z danej dziedziny, a następnie weryfikowane jeszcze w oparciu o informacje dostępne w Internecie. Tak dzieje się najczęściej wtedy, kiedy chcemy potwierdzić postawioną diagnozę, zaproponowane rozwiązanie prawne lub też sprawdzić wiedzę danego fachowca.
W przypadku lekarzy niekiedy przeprowadzenie takiej konsultacji wymaga sporządzenia odpowiedniego zapisu w dokumentacji medycznej przez obu konsultujących się fachowców. Brak wykonania tego obowiązku może rodzić skutki w postaci naruszenia praw pacjenta, a co za tym idzie przekładać się na zapłatę na jego rzecz odpowiedniej kwoty zadośćuczynienia.
Pacjent może chcieć zasięgnąć opinii, przeprowadzenia konsylium
W praktyce często zdarza się sytuacja, że pacjent leczy się w danym ośrodku zdrowia, określonym szpitalu, czy też jest pod opieką jednego lekarza. Ze względu na skomplikowany stan Jego zdrowia, chciałby przed planowanym zabiegiem zaproponowanym przez jego lekarza prowadzącego, skonsultować postawioną diagnozę, czy też planowaną operację z innym lekarzem o określonej specjalizacji. Wówczas pacjent ma prawo wystąpić zarówno do swojego lekarza prowadzącego, jak i lekarza o danej specjalizacji np. w innym ośrodku zdrowia o przeprowadzenie konsylium nad swoim przypadkiem (konsylium lekarskie).
Nie podzielasz wniosku Pacjenta? Pamiętaj o wpisie do historii choroby
Prawo to jest sformułowane w treści przepisu art. 6 ust. 3 pkt. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2020 r., poz. 849), zgodnie z którym pacjent ma prawo żądać, aby lekarz udzielający mu świadczeń zdrowotnych zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie. Lekarz może nie przychylić się do wniosku pacjenta, gdy takie żądanie uzna za bezzasadne (art. 4 ust. 4 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta). Zarówno sam wniosek pacjenta, jak i ewentualna odmowa uwzględnienia tego wniosku winna być odnotowana w dokumentacji medycznej. Jeżeli lekarz nie zrealizuje tego obowiązku i nie dokona stosownego wpisu, narusza wówczas prawo pacjenta, a w konsekwencji naraża się (podmiot leczniczy, którego jest pracownikiem) na obowiązek zapłaty zadośćuczynienia (art. 4 ust. 1 ustawy o prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta).
W razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Kilku lekarzy konsultujących jeden przypadek Pacjenta
W cytowanym powyżej przepisie prawa mowa jest o lekarzu, co do zasady prowadzącym danego pacjenta. Zatem, gdy wniosek o zasięgnięcie opinii innego lekarza lub przeprowadzenie konsylium zostaje złożony przez pacjenta do lekarza prowadzącego, to obowiązek odnotowania złożenia takiego wniosku obciąża tylko i wyłącznie tego lekarza.
Natomiast, można też wyobrazić sobie taką sytuację, gdy pacjent zwraca się bezpośrednio do dwóch (trzech, itp.) specjalistów z prośbą o przeprowadzenie konsylium lub też o zasięgnięcie opinii, kierując przy tym do tych lekarzy pisemne bądź formułując wobec nich ustne wnioski. Taką sytuację powinno się kwalifikować jako złożenie odpowiednio dwóch (trzech) wniosków o przeprowadzenie konsylium lekarskiego (ewentualnie o zasięgnięcie opinii). Wówczas na każdym z lekarzy, do którego wpłynął wniosek pacjenta, ciąży obowiązek odnotowania takiego wniosku pacjenta w dokumentacji medycznej, a także fakt odnotowania negatywnego rozstrzygnięcia tego wniosku.
Co więcej, pacjent ma prawo otrzymać dokumentacje medyczną, w której znajdą się stosowne wpisy, zarówno co do faktu złożenia takiego wniosku, odmowy jego uwzględnienia przez lekarza, a także ustaleń poczynionych w trakcie zasięgania opinii czy też przeprowadzenia konsylium. W konsekwencji zatem, pacjent w opisanym powyżej przypadku ma prawo zwrócić się o dokumentację medyczną do każdego z konsultujących go lekarzy, zaś brak udostępnienia mu dokumentacji medycznej z przeprowadzonego konsylium, czy też zasięgania opinii również będzie stanowił naruszenie jego praw.
W takich sytuacjach poprzez brak realizowania obowiązków wynikających z przepisów prawa można w bardzo łatwy sposób naruszyć dwa najważniejsze prawa pacjenta tj. prawo do świadczeń zdrowotnych oraz prawo do dokumentacji medycznej.
Rzecznik Praw Pacjenta jaki ma pogląd w sprawie?
W praktyce orzeczniczej Rzecznika Praw Pacjenta często pojawia się kwestia stwierdzenia naruszenia praw pacjenta w zakresie czy to braku dostępu do dokumentacji medycznej, czy też informacji o stanie zdrowia pacjenta w zakresie żądania przeprowadzenia konsylium lekarskiego. W decyzjach tych wyraźnie podkreśla się prawo pacjenta do występowania z wnioskiem o przeprowadzenie konsylium lekarskiego nawet wówczas, gdy w danym podmiocie leczniczym nie jest planowana operacja pacjenta, a jedynie placówka ta ma zająć stanowisko w sprawie leczenia w innej placówce.
Złożenie samego wniosku o przeprowadzenie takich konsultacji powoduje konieczność spełnienia obowiązku formalnego jakim jest odnotowanie tego faktu. Decyzja Rzecznika Praw Pacjenta stwierdzające naruszenie praw w tym zakresie stanowi podstawę do żądania zadośćuczynienia. W tym zakresie decyzją Organu, pacjent uzyskuje potwierdzenie swoich twierdzeń w zakresie naruszonych praw. W ten sposób łatwiej jest uzyskać zadośćuczynienie już na drodze samego zgłoszenia szkody do placówki medycznej, w konsekwencji w toku postępowania sądowego.
O powyższych obowiązkach należy pamiętać zawsze, nawet wtedy, gdy grzecznościowo konsultujemy dla kogoś dany przypadek kliniczny. Należy wówczas przenalizować, czy nie ciążą na nas obowiązki natury formalnej. Warto przy tym pamiętać, że pacjentowi za naruszenie jego praw, należy się zadośćuczynienie niezależnie od tego, czy została mu wyrządzona jakakolwiek szkoda.
