Wymogi Zamawiającego przy dostawie sprzętu medycznego
Zamawiający, będący podmiotami udzielającymi świadczeń medycznych, często stają przed dylematem dotyczącym sposobu ukształtowania warunków przetargu na dostawę sprzętu medycznego. Częstokroć także, wymogi Zamawiającego przy dostawie sprzętu medycznego wzbudzają kontrowersje u wykonawców, biorących udział w postępowaniu. Ostatnio analizowałam wyrok KIO dotyczący możliwości żądania przez Zamawiającego przy dostawie sprzętu medycznego także instrukcji serwisowej oraz kodów do sprzętu. W ocenie odwołującego takie żądanie ograniczało konkurencyjność postępowania oraz faworyzowało producentów sprzętu. Czy należy się zgodzić ze zdaniem odwołującego?
Stan faktyczny sprawy
W omawianej sprawie (KIO 1913/18), zamawiający – szpital, żądał dostarczenia sprzętu medycznego, udzielenia gwarancji na odpowiedni okres oraz m. in. przekazania instrukcji serwisowej sprzętu wraz z kodami serwisowymi. W swoim stanowisku zamawiający argumentował, że oszacował żywotność danego sprzętu medycznego na minimum 10 lat. Zatem po upływie okres gwarancji udzielonego przez dostawcę sprzętu, będzie musiał zapewnić jego serwis pogwarancyjny. Co będzie wiązało się z koniecznością udzielenia kolejnego zamówienia publicznego na usługę serwisu pogwarancyjnego.
Zamawiający wziął pod uwagę także okoliczność, że aby zapewnić w tym kolejnym postępowaniu (na serwis pogwarancyjny) konkurencyjność i umożliwić złożenie oferty różnym wykonawcom, potrzebne mu będą kody serwisowe wraz z instrukcją. Dzięki temu pula wykonawców nie będzie ograniczona wyłącznie do producenta i autoryzowanych serwisów sprzętu.
Według odwołującego wymogi zamawiającego przy dostawie sprzętu ograniczały konkurencję. Albowiem ofertę mogli złożyć wyłącznie producenci sprzętu. Nawet autoryzowane serwisy producentów, choć dysponują instrukcją oraz kodami serwisowymi – nie mają prawa przekazywać ich dalej.
Wymogi Zamawiającego przy dostawie sprzętu medycznego
W wyroku Izba oddaliła odwołanie. Wskazała przy tym, że wymogi zamawiającego w żaden sposób nie ograniczają ani nie utrudniają konkurencji w postępowaniu. Nie uniemożliwiają także złożenia ważnej oferty podmiotom, które nie są producentami sprzętu.
Izba podkreśliła, że zamawiający kierował się przede wszystkim względami ekonomicznymi. Mając na uwadze, że publiczne szpitale gospodarują środkami publicznymi – taki sposób procedowania trzeba ocenić jako prawidłowy. Zamawiający słusznie nie chciał ograniczać swoich możliwości serwisu pogwarancyjnego wyłącznie do producenta i autoryzowanych serwisów. Posiadając kody serwisowe do urządzenia zamawiający w przyszłości może udzielić zamówienia każdemu wykonawcy, który spełni jego wymagania i będzie w stanie naprawić sprzęt.
Powyższe rozwiązanie zapewni także możliwości wyboru wykonawcy serwisu pogwarancyjnego, który zaoferuje najniższą cenę. Warto także zwrócić uwagę, że takie postępowanie uniemożliwi producentom oraz autoryzowanym serwisom sprzętu windowanie cen, z uwagi na posiadany monopol.
Reasumując, w ocenie Izby żądanie instrukcji oraz kodów serwisowych do dostarczanego sprzętu jest w pełni prawidłowe. Nadto, w żaden sposób nie ogranicza ani nie narusza zasad równej konkurencji wykonawców.
Zasada uczciwej konkurencji
Przy okazji omawianego orzeczenia warto wspomnieć o zasadzie uczciwej konkurencji. Jest to jedna z podstawowych zasad, do przestrzegania których zobowiązani są udzielający zamówienia publicznego. O jej istotnej roli świadczy chociażby fakt, że ustawa PZP zobowiązuje do jej zachowania co najmniej w kilku przepisach.
Zasada ta oznacza zakaz zawężania kręgu potencjalnych wykonawców, mogących ubiegać się o udzielenie zamówienia publicznego. Przy jednoczesnym zapewnieniu wykonywania zamówienia przez wykonawcę wiarygodnego, rzetelnego, zdolnego do jego prawidłowego wykonania. Zakaz zawężania kręgu wykonawców obowiązuje zarówno na etapie przygotowywania zamówienia, jak i jego realizacji.
W praktyce oznacza to, że zamawiający opisując przedmiot zamówienia powinien stosować kryteria obiektywne, używać powszechnie przyjętych nazw. A w sytuacji, gdy nie ma takiej możliwości, może wskazać konkretną nazwę lub rozwiązanie, jednakże zawsze dodając iż dopuszcza rozwiązanie „równoważne„. Nie może opisując przedmiot zamówienia wskazywać na cechy czy właściwości sprzętu, które umożliwiałyby jednoznaczną identyfikację urządzenia. Czy na przykład wykluczyłyby od udziału w postępowaniu innych wykonawców.
Na dalszym etapie postępowania, zamawiający nie może także postawić warunków, które umożliwiłyby udział w postępowaniu tylko jednemu konkretnemu wykonawcy. Tak jak w omawianym przykładzie. Gdyby zamawiający nie wymagał przedłożenia kodów serwisowych oraz instrukcji do sprzętu, wówczas o udzielenie zamówienia serwisu pogwarancyjnego mogłyby ubiegać się wyłącznie podmioty dysponujące tymi kodami. Zatem byłby to producent i (jeśli istnieją) autoryzowane serwisy sprzętu.
Zasada uczciwej konkurencji realizowana jest także poprzez obiektywne ocenianie ofert oraz odrzucanie ofert niespełniających kryteriów określonych w SIWZ.
Zatem jakie wymogi może postawić zamawiający?
Reasumując, trzeba wskazać, że szpitale publiczne, działając zamówień powinny kierować się kilkoma zasadami. Poza wynikającymi bezpośrednio z ustawy PZP obowiązkami, winny także brać pod uwagę uwarunkowania ekonomiczne oraz fakt funkcjonowania w reżimie finansów publicznych.
Dlatego tak ważne jest, aby na etapie przygotowywania postępowania chociażby na dostawę sprzętu, szpitale przewidywały co nastąpi po upływie okresu gwarancji. Czy wówczas będą miały zapewnioną możliwość wyboru najkorzystniejszej cenowo oferty spośród wykonawców wykonujących serwis czy też będą obowiązane przystać na warunki producenta, który zdając sobie sprawę z posiadanej przewagi na rynku, z pewnością podniesie cenę takiej usługi.
Dodatkowo, zamawiający są zobligowani do takiego ukształtowania postępowania, by zachowane zostały zasady uczciwej konkurencji.
Z pełną treścią orzeczenia można zapozna się tutaj. Zapraszamy do lektury innych wpisów, na przykład dotyczących zasad naliczana kar umownych w zamówieniach publicznych.
